તમે વિમાનમાં મુસાફરી કરી હશે. જો તમે ના જોયું હોય તો પણ તમે ભારતીય એરોપ્લેન જોયા જ હશે. આ દરમિયાન, શું તમે ક્યારેય નોંધ્યું છે કે ભારતમાં તમામ એરોપ્લેન પર ‘વિંગ્સ એન્ડ બોડી’ લખેલું હોય છે?
ખરેખર, ભારતના તમામ વિમાનોના નામ VT થી શરૂ થાય છે. આ પછી કંપનીનું નામ લખવામાં આવે છે. આજે પણ ભારતમાં મોટાભાગના લોકો VT નો સાચો અર્થ જાણતા નથી. પરંતુ તેની પાછળનો ઈતિહાસ ઘણો રસપ્રદ છે.
આવો જાણીએ આખરે આ VT શું છે?
વર્ષ 2016માં જ્યારે બીજેપી સાંસદ તરુણ વિજયે રાજ્યસભામાં VTનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો, ત્યારે આ દરમિયાન તેમણે તેનો અર્થ પણ સમજાવ્યો હતો, જેને સાંભળીને સાંસદમાં હાજર મોટાભાગના સાંસદોએ શરમથી માથું ઝુકાવી દીધું હતું. આ બે અક્ષરનો શબ્દ જણાવે છે કે કેવી રીતે આપણે છેલ્લા 93 વર્ષથી ગુલામીનું પ્રતીક લઈને આવીએ છીએ અને દુનિયાને કહીએ છીએ કે આપણે હજુ પણ અંગ્રેજોના ગુલામ છીએ.
વાસ્તવમાં, VT એટલે વાઈસરોય ટેરિટરી અથવા વાઈસરોયનો પ્રદેશ. જે કોડ ઈન્ટરનેશનલ સિવિલ એવિએશન ઓર્ગેનાઈઝેશન (ICAO) દ્વારા દરેક દેશના પેસેન્જર પ્લેનને આપવામાં આવે છે, પરંતુ ભારતમાં આઝાદીના 75 વર્ષ પછી પણ ‘વાઈસરોયનો ટેરિટરી કોડ’ ચાલે છે એટલે કે બ્રિટિશ સામ્રાજ્યનો ભાગ. ભારતીય જહાજોમાંથી વીટી હટાવવા અંગે ભાજપના સાંસદ તરુણ વિજયે રાજ્યસભામાં આ મામલો ઉઠાવ્યો હતો.
5 અક્ષર કોડનો અર્થ શું છે?
આંતરરાષ્ટ્રીય નિયમો અનુસાર, વિશ્વના દરેક પ્લેન પર એક કોડ મુખ્ય રીતે લખવામાં આવે છે, તે કયા દેશનું છે, એટલે કે તેની ઓળખ શું છે. આ રજીસ્ટ્રેશન કોડ 5 અક્ષરોનો છે. પ્રથમ બે અક્ષરો દેશનો કોડ છે અને તેના પછીના અક્ષરો દર્શાવે છે કે પ્લેન કઈ કંપનીનું છે. ઈન્ટરનેશનલ સિવિલ એવિએશન ઓર્ગેનાઈઝેશન (ICAO) દેશને આ કોડ આપે છે.
ભારતને 1929માં VT કોડ મળ્યો હતો
ભારતને બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન વર્ષ 1929માં ICOA તરફથી VT કોડ મળ્યો હતો. પરંતુ આશ્ચર્યની વાત એ છે કે 93 વર્ષ પછી પણ ભારત સરકાર ગુલામીની આ ઓળખ બદલવામાં નિષ્ફળ રહી. વર્ષ 2016માં સંસદમાં તમામ પક્ષોના સાંસદોએ મોદી સરકાર પાસે વહેલી તકે તેને બદલવાની માંગ કરી હતી.
આશ્ચર્યની વાત એ છે કે ચીન, પાકિસ્તાન, નેપાળ, શ્રીલંકા અને ફિજી જેવા દેશોએ પણ ઘણા વર્ષો પહેલા VT કોડ બદલીને તેમના દેશનો કોડ મેળવી લીધો છે. પરંતુ ભારત આમાં નિષ્ફળ રહ્યું હતું.
કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ભારત સરકાર ટૂંક સમયમાં દેશના વિમાનોને એક નવો સ્વદેશી કોડ આપવા જઈ રહી છે. આ પહેલા પણ યુપીએ સરકાર દરમિયાન આને બદલવાનો અડધોઅડધ પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. ત્યારબાદ ભારતે BA (India) અને IN (India) કોડ મેળવવાનો પ્રયાસ કર્યો. પરંતુ બી કોડ પહેલેથી જ ચીન સાથે છે અને I કોડ ઇટાલી સાથે છે.
