પૂર્વ યુરોપમાં રુસો-યુક્રેન યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું હોવાથી, ઘણા લોકો પ્રશ્ન કરી રહ્યા છે કે શા માટે ભારત યુક્રેનમાં રશિયન સૈન્યના હુમલાઓ વિશે મૌન છે. જવાબ જાણવા માટે તમારે ઈતિહાસના પાના ફેરવવા પડશે.
1971માં પાકિસ્તાન પૂર્વ પાકિસ્તાન પર હુમલો કરી રહ્યું હતું
વર્ષ 1971 દરમિયાન જ્યારે પાકિસ્તાન તેના પૂર્વ પાકિસ્તાન પર દબાણ લાવી રહ્યું છે ત્યારે ભારત પૂર્વ પાકિસ્તાનને આઝાદ કરવા મક્કમ હતું. તે સમયે વિશ્વના દેશોને ખબર પડી ગઈ હતી કે યુદ્ધ થવાનું છે. જો કે આ યુદ્ધ લાંબું ચાલશે નહીં, બધાએ અનુમાન લગાવ્યું હતું.
26 માર્ચ 1971ના રોજ પાકિસ્તાનની ઢાકા યુનિવર્સિટીમાં બંગાળી નેતાઓ અને શિક્ષકોની હત્યા કરવામાં આવી હતી. પૂર્વ પાકિસ્તાનમાં અત્યાચાર એટલો વધી ગયો હતો કે લોકો શરણાર્થી તરીકે ભારત આવવા લાગ્યા હતા, જેના કારણે ભારતના તત્કાલિન વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીની મુશ્કેલીઓ વધી ગઈ હતી.
3 ડિસેમ્બર 1971ના રોજ પાકિસ્તાનના યુદ્ધ જહાજોએ ભારત પર હુમલો કર્યો. પાકિસ્તાનના આ પગલા બાદ ભારત સરકાર એક્શનમાં આવી છે.
25 એપ્રિલ, 1971ના રોજ વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીએ કેબિનેટની મહત્વપૂર્ણ બેઠક બોલાવી હતી. આ બેઠકમાં જનરલ સેમ માણેક શૉ પણ હાજર હતા. ઇન્દિરા ગાંધીએ તેમને યુદ્ધની તૈયારી કરવાનો આદેશ આપ્યો, પરંતુ શૉએ કહ્યું કે ચોમાસું આવવાનું છે અને દરેક જગ્યાએ પાણી હશે, તેથી એરફોર્સ અમને મદદ કરી શકશે નહીં અને અમે યુદ્ધ હારીશું. તે સમયે શૉએ ઈન્દિરા ગાંધીને તૈયારી માટે સમય માંગ્યો હતો.
3જી ડિસેમ્બરે પાકિસ્તાને ભારત પર હુમલો કર્યો
3 ડિસેમ્બર 1971ના રોજ જ્યારે પાકિસ્તાને ભારત પર હુમલો કર્યો ત્યારે ઈન્દિરા ગાંધીએ ભારતીય સેનાને ઢાકા તરફ જવાનો આદેશ આપ્યો. ભારતીય વાયુસેનાએ પાકિસ્તાનના એરપોર્ટ પર બોમ્બમારો શરૂ કર્યો. ભારતીય વાયુસેના અને મુક્તિવાહિનીએ મળીને પાકિસ્તાની સેનાને કચડી નાખી હતી.
પછી ભારતીય સેનાએ પૂર્વ પાકિસ્તાન પર કબજો કરવાનું શરૂ કર્યું અને પાકિસ્તાનના પ્રમુખ યાહ્યા ખાને પશ્ચિમ બાજુથી ભારતીય સેનાને ઘેરી લેવાનું વિચાર્યું. પરંતુ ભારતીય સેના અને ભારતીય વાયુસેનાએ જડબાતોડ જવાબ આપ્યો હતો.
ભારતે પાકિસ્તાનની અડધી નેવીનો નાશ કર્યો
4 ડિસેમ્બર 1971ના રોજ, જ્યારે ભારતીય નૌકાદળે ઓપરેશન ટ્રાઇડેન્ટ શરૂ કર્યું અને કરાચી બંદર પર હુમલો કર્યો. જેમાં પાકિસ્તાનનું PNS ખૈબર તોડી પાડવામાં આવ્યું હતું અને આ ઓપરેશનમાં લગભગ 720 પાકિસ્તાની સૈનિકો માર્યા ગયા હતા. આ પછી, 8-9 ડિસેમ્બરે ભારતે ઓપરેશન પાયથોન શરૂ કર્યું.
આ ઓપરેશન દરમિયાન, મિસાઈલ જહાજોએ કરાચીના બંદરોને નિશાન બનાવ્યા અને પાકિસ્તાનની અનામત ઈંધણની ટાંકીઓ અને તેમના નૌકાદળના મુખ્યાલયને નષ્ટ કરી દીધા.
પાકિસ્તાનની મદદ માટે અમેરિકા આગળ આવ્યું
પરંતુ 9 ડિસેમ્બરે જ્યારે પાકિસ્તાનની સબમરીન પીએનએસ હંગરે અરબી સમુદ્રમાં INS ખુકરીને હરાવ્યું ત્યારે ભારતના 18 અધિકારીઓ અને 176 નાવિક માર્યા ગયા હતા. 4 દિવસ સુધી ચાલેલા યુદ્ધમાં ભારત ઘણી વખત જીત્યું. પરંતુ અમેરિકા આ યુદ્ધમાં પાકિસ્તાનનું સમર્થન કરી રહ્યું છે અને મામલો સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુધી પહોંચ્યો હતો.
યુએન દ્વારા યુદ્ધવિરામની દરખાસ્ત કરવામાં આવી હતી પરંતુ રશિયાએ તેનો વીટો કર્યો અને યુદ્ધ ચાલુ રહ્યું. તે સમયે રશિયા ભારતને સમર્થન આપી રહ્યું હતું. તે સમયે અમેરિકી પ્રમુખ નિક્સને હેનરી કિસિંજરને ચીન મોકલ્યા અને ચીનને ભારતને ધમકી આપવાનું કહ્યું જેથી ભારતનું ધ્યાન હટાવવામાં આવે.
સોવિયેત યુનિયન રશિયાએ ભારતને મદદ કરવાનો હાથ લંબાવ્યો
રિપોર્ટ અનુસાર, નિક્સને પાકિસ્તાન માટે અમેરિકી યુદ્ધ જહાજ બંગાળની ખાડીમાં મોકલ્યું હતું. તે સમયે ભારત પાસે માત્ર INS વિક્રાંત હતું જે એન્ટરપ્રાઇઝના કાફલા કરતાં પાંચ ગણું નાનું હતું. જ્યારે ભારતને આ વાતની જાણ થઈ તો ઈન્દિરા ગાંધીએ રશિયા પાસે મદદ માંગી. રશિયા અને ભારત વચ્ચે મિત્રતાની સંધિ પર હસ્તાક્ષર થયા.
વધુમાં, સોવિયેત સંઘે ભારતને મદદ કરવા માટે પ્રશાંત મહાસાગરમાં તેના 10મા ઓપરેટિવ બેટલ ગ્રુપ યુદ્ધ કાફલાને અમેરિકન કાફલામાં મોકલ્યો. તેનું કામ અમેરિકન ગતિવિધિઓ પર નજર રાખવાનું હતું અને અહીંથી નિક્સનનું તમામ આયોજન બરબાદ થઈ ગયું હતું. અમેરિકન કાફલાને પીછેહઠ કરવી પડી.
આ પછી જે થયું તે આખી દુનિયા જાણે છે, 16 ડિસેમ્બર 1971ના રોજ યુદ્ધ સમાપ્ત થયું અને પાકિસ્તાનના લેફ્ટનન્ટ જનરલ નિયાઝી અને તેની સેનાએ આત્મસમર્પણ કર્યું અને પછી એક સ્વતંત્ર દેશ બાંગ્લાદેશનો જન્મ થયો.
