જાણો સ્વતંત્ર ભારતના પ્રથમ મતદાર શ્યામ શરણ નેગી કોણ હતા, જેના નામે અનોખો રેકોર્ડ નોંધાયેલો છે.

સ્વતંત્ર ભારતના પ્રથમ મતદાર શ્યામ શરણ નેગીએ હિમાચલ પ્રદેશની 14મી વિધાનસભા માટે 2 નવેમ્બર, 2022ના રોજ બેલેટ પેપર દ્વારા મતદાન કર્યું. ત્રણ દિવસ પછી 5 નવેમ્બર, 2022ના રોજ તેમનું અવસાન થયું.

34મી વખત મતદાન કરનાર શ્યામ શરણ નેગી માટે બેલેટ પેપરથી મતદાન કરવાની પ્રથમ અને છેલ્લી તક સાબિત થઈ. તેઓ રાબેતા મુજબ ‘મતદાન કેન્દ્ર’ પર જઈને મતદાન કરવા માંગતા હતા, પરંતુ તબિયત ખરાબ હોવાને કારણે તેમણે ઘરેથી જ મતદાન કરવું પડ્યું હતું.

કોણ હતા શ્યામ શરણ નેગી?
શ્યામ શરણ નેગીનો જન્મ 1917માં હિમાચલ પ્રદેશના કિન્નૌર જિલ્લાના કલ્પામાં થયો હતો. તેમણે 1951 થી 2022 સુધી 16 વખત લોકસભા ચૂંટણીમાં મતદાન કર્યું હતું. નેગીએ 1951થી દરેક લોકસભા અને વિધાનસભા ચૂંટણીમાં મતદાન કર્યું હતું. આવું કરનાર તેઓ ભારતમાં એકમાત્ર વ્યક્તિ હતા. વર્ષ 2014થી તેઓ હિમાચલ પ્રદેશના ‘ઇલેક્શન આઇકોન’ પણ હતા.

કલ્પામાં 5 ધોરણ સુધી અભ્યાસ કર્યો
શ્યામ શરણ નેગીએ 10 વર્ષની ઉંમરે શાળાએ જવાનું શરૂ કર્યું અને કિન્નૌર જિલ્લાના કલ્પામાં 5મા ધોરણ સુધી અભ્યાસ કર્યો. તે પછી તે વધુ અભ્યાસ માટે રામપુર ગયો. કલ્પાથી રામપુર જવા માટે પગપાળા 3 દિવસ લાગતા હતા.

9મા ધોરણ સુધી રામપુરથી જ અભ્યાસ કર્યો. પરંતુ તેની ઉંમરને કારણે તેને ધોરણ 10માં પ્રવેશ મળ્યો ન હતો. આ પછી, 1940 થી 1946 સુધી, નેગીએ વન વિભાગમાં ફોરેસ્ટ ગાર્ડ તરીકે કામ કર્યું. જ્યારે બાદમાં શિક્ષણ વિભાગમાં ગયા અને કલ્પા લોઅર મિડલ સ્કૂલમાં શિક્ષક બન્યા.

તેઓ દેશના પ્રથમ મતદાર કેવી રીતે બન્યા?
ભારતમાં પહેલી લોકસભા ચૂંટણી ફેબ્રુઆરી 1952માં યોજાઈ હતી, પરંતુ હિમાચલ પ્રદેશના કિન્નૌરમાં ભારે હિમવર્ષાને કારણે 5 મહિના અગાઉ સપ્ટેમ્બર 1951માં ચૂંટણી યોજાઈ હતી. સ્વતંત્ર ભારતની પ્રથમ ચૂંટણી દરમિયાન કિન્નરના લોકો મતદાન કરવા માટે ખૂબ જ ઉત્સાહિત હતા.

શ્યામ શરણ નેગી તે સમયે કિન્નૌરની મૂરંગ સ્કૂલમાં શિક્ષક તરીકે કામ કરતા હતા. આવી સ્થિતિમાં તેમની ચૂંટણી ફરજ ‘શોંગથોંગથી મૂરાંગ’ વિસ્તારની હતી. જ્યારે તેમણે કલ્પામાં પોતાનો મત આપવાનો હતો.

શ્યામ શરણ નેગી પણ પોતાનો મત આપવા માટે ખૂબ જ ઉત્સાહિત હતા. તેથી, મત આપવા માટે તેમના વિસ્તારના ચૂંટણી અધિકારીની પરવાનગી લીધા પછી, તેઓ કલ્પા પહોંચ્યા. મતદાન ટીમ સવારે 6:15 કલાકે મતદાન ફરજ પર પહોંચી હતી. તેમણે મતદાન ટીમને વહેલી તકે મતદાન કરાવવા વિનંતી કરી હતી.

આના પર પોલિંગ ટીમે રજિસ્ટર ખોલ્યું અને તેમને સ્લિપ આપી. આવી સ્થિતિમાં મતદાન કરતી વખતે તેમનું નામ દેશના પ્રથમ મતદાર તરીકે નોંધાયું હતું. મત આપ્યા બાદ તેઓ પોતાની ફરજ પર ગયા હતા. દેશના પ્રથમ મતદારનું નામ શોધવા માટે ચૂંટણી પંચને ભારે સંઘર્ષ કરવો પડ્યો હતો.

તમને જણાવી દઈએ કે પહેલાના સમયમાં મતદાનની પ્રક્રિયા 7 વાગ્યાથી શરૂ થતી હતી. એ વખતે મીડિયા એટલું સક્રિય નહોતું એટલે ચૂંટણીની માહિતી ઓલ ઈન્ડિયા રેડિયોના માધ્યમથી જ મળતી.