રશિયા અને યુક્રેનમાં ચાલી રહેલા યુદ્ધમાં રશિયન સેના દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા વેક્યુમ બોમ્બ આવા વિનાશનું શસ્ત્ર છે.
રિપોર્ટ્સ અનુસાર અમેરિકામાં યુક્રેનના રાજદૂત ઓક્સાના માર્કારોવાએ આ દાવો કર્યો છે. માર્કોવાએ પત્રકારોને જણાવ્યું હતું કે, “તેણે વેક્યુમ બોમ્બનો ઉપયોગ કર્યો હતો, જે ખરેખર જીનીવા સંમેલન દ્વારા પ્રતિબંધિત છે.”
વ્હાઇટ હાઉસના પ્રેસ સેક્રેટરી જેન સાકીએ પણ કહ્યું કે તેણીએ અહેવાલ જોયો છે પરંતુ રશિયાએ આવા હથિયારોનો ઉપયોગ કર્યો હોવાની પુષ્ટિ કરી નથી. “જો આ સાચું હોત, તો તે સંભવિતપણે યુદ્ધ અપરાધ હશે.”
વેક્યુમ બોમ્બ અથવા થર્મોબેરિક હથિયારો સામાન્ય રીતે ઉપયોગમાં લેવાતા એમો હથિયારો કરતાં વધુ ખતરનાક છે. જેના કારણે આ અંગે ઘણો વિવાદ થયો છે. આવો, આ બોમ્બ વિશે થોડી વિગતમાં જાણીએ.
વેક્યુમ બોમ્બ શું છે?
વેક્યૂમ બોમ્બ એક ખૂબ જ ખતરનાક હથિયાર છે જે નવા પ્રકારની ટેક્નોલોજી પર બનાવવામાં આવે છે. મોટાભાગના બોમ્બ વિસ્ફોટકોથી ભરેલા હોય છે, પરંતુ આ બોમ્બ હવામાં કેમિકલ જેવું બળતણ ફેલાવીને તાપમાન અને દબાણ પર કામ કરે છે. તેની આસપાસની હવાને ખેંચીને, તે એવું દબાણ બનાવે છે કે તેની પકડમાં રહેલી દરેક વસ્તુ અને માનવી જ્યારે તે ફૂટે ત્યારે થોડીક સેકન્ડમાં નાશ પામે છે. આ ખૂબ જ ક્રૂર હત્યા છે.
વેક્યુમ બોમ્બ કેવી રીતે કામ કરે છે?
આને એરોસોલ બોમ્બ પણ કહેવામાં આવે છે. (એરોસોલ એક એવો પદાર્થ છે જે દબાણની મદદથી કોઈપણ વસ્તુમાં બંધ થઈ જાય છે અને તેનો ઉપયોગ છંટકાવ દ્વારા કરી શકાય છે.) આ બોમ્બ 2 સ્ટેપ યુદ્ધ સામગ્રી છે. પ્રથમ પગલામાં, જ્યારે આ બોમ્બ સપાટીને સ્પર્શે છે, ત્યારે તે આસપાસના વાતાવરણમાં વાદળના રૂપમાં રાસાયણિક બળતણના મિશ્રણને વિખેરી નાખે છે. બળતણના આ સૂક્ષ્મ કણો હવા જેવા છે જે કોઈપણ જગ્યાએ સરળતાથી પહોંચી શકે છે.
બીજા પગલામાં, આ બળતણ બળી જાય છે અને તેની આસપાસની બધી હવાને ખેંચીને, તે એવું દબાણ બનાવે છે કે બધું ગરમ અને બળી જાય છે, આ દબાણના પરિણામે મોટો વિસ્ફોટ થાય છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે વેક્યૂમ બોમ્બના બ્લાસ્ટ વેવ પરંપરાગત વિસ્ફોટકો કરતાં ઘણો લાંબો સમય ચાલે છે.
આ બોમ્બની અસરો શું છે?
આ બોમ્બમાં એટલી શક્તિ છે કે તે વ્યક્તિને થોડીવારમાં વરાળની જેમ ઉડાડી દે છે. યુ.એસ. ડિફેન્સ ઇન્ટેલિજન્સ એજન્સી દ્વારા 1993ના અભ્યાસમાં બોમ્બની ઘાતક અસરો વિશે જણાવ્યું હતું કે, “જેને મારી નાખે છે તે દબાણના તરંગો છે, અને વધુ અગત્યનું, અનુગામી દુર્લભતા (વેક્યુમ), જે ફેફસાંને તોડે છે.”
શું વેક્યૂમ બોમ્બનો ઉપયોગ ગેરકાયદેસર છે?
આ બોમ્બના ઉપયોગ પર ખાસ પ્રતિબંધ મૂકતો કોઈ આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદો નથી, પરંતુ જો કોઈ દેશ તેનો ઉપયોગ નાગરિક પર કરે છે, તો તેને 1899 અને 1907ના હેગ સંમેલન હેઠળ યુદ્ધ અપરાધ માટે દોષિત ઠેરવી શકાય છે. એટલું જ નહીં, એમ્નેસ્ટી ઈન્ટરનેશનલ અને હ્યુમન રાઈટ્સ વોચે પણ તેના ઉપયોગ સામે સખત વાંધો ઉઠાવ્યો છે.
